Türkçe literatürde öz yaşam öyküsü türünde yer alan kaynaklar içerisinde karşımıza çoğunlukla hatıralar çıkmaktadır. Bazıları aile arşivlerinde yer alan bazıları ise gazetelerde tefrika halinde yayınlanan hatıraların önemli bir kısmı özellikle bürokrat veya ordu mensubu bireylerin ailelerine aittir ve bunlar sonradan çeşitli yayınevleri tarafından basılmıştır. Ancak önemli bir kısmının değerlendirmesi yapılmadığı gibi hâlâ gazete sayfalarında kalmış sıradan insanlara ait hatıralar da bulunmaktadır. Bu çalışmada Balkan Savaşları sırasında gönüllü hemşirelik yapan, yazdıkları gazete sayfalarında kalmış Aziz Haydar isimli ve Osmanlı-Türk kadın aydınlanmasının önemli isimlerinden birine ait hatıralar incelenmiştir. Böylece kadın öz yaşam öyküsü literatürüne bir katkı yapılması amaçlanmıştır.

Aziz Haydar, 1881 yılının şubat ayında Tırhala’da dünyaya gelmiştir. Tırhala kaybedildikten sonra Selanik’e göç eden Aziz Haydar, Mustafa Kemal ile komşu ve çocukluk arkadaşı olmuştur. Selanik’teki Feyziye ve Terakki mekteplerinde tahsilini tamamlamıştır. Eğitimci kimliğini ön plana çıkaran Aziz Haydar, Erenköy’de “Ana” mektebini açmış ve bu çaba Erenköy Kız Lisesinin temellerinin atılmasını sağlamıştır. Balkan Savaşları, Birinci Dünya Savaşı ve Millî Mücadele Dönemlerinde eğitim ve gönüllü yardım faaliyetlerine devam etmiş, 1913 yılında faaliyete başlayan Kadınlar Dünyası dergisindeki yazıları ile adını duyurmuştur.

Künye

İÇİNDEKİLER 

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ  ............................................................................................................  7

GİRİŞ  ...............................................................................................................  9

BİRİNCİ BÖLÜM

Tarih Yazımında

                                           Öz Yaşam Öyküleri ......................................  19

A. Teorik Çerçeve .......................................................................................  19

İKİNCİ BÖLÜM

                                          Aziz Haydar Kimdir? ....................................  35

A.. Aziz Haydar'ın Fikir Dünyasını Anlamak .................................  42

1. .  Fikir Dünyasına Yön Veren Şehir: Selanik ................................  42

2. .  Jön Türk Etkisinde Aile Eğitimi  .................................................  47

3. .  Feyziye ve Terakki Okullarından Yetişmiş Öncü Bir Kadın:
Aziz Haydar ...................................................................................  49

4.  Türk Eğitimine Hizmet: "Ana Mektebi" .....................................  52

5.  Türk Kadın Hareketine Katkı:
Osmanlı Müdafaa-i Hukuk-ı Nisvan Cemiyeti ...........................  55

6.  Kadınlar Dünyası Dergisi ve Aziz Haydar ..................................  59

B. . Hatıratın Değerlendirilmesi .........................................................  78

1. . İktidara Yönelik Eleştiriler ..........................................................  78

2. . Savaş ve Sosyal Yardım: Muvakkat Hastaneler ve
Gönüllü Hemşireler .......................................................................  85

3. . Ordu-Siyaset Çatışması: Cephede Hezimet-Açlıkla İmtihan ....  92

4... Savaş ve Salgın ..............................................................................  96

5. . Trakya Muhacirleri ....................................................................  103

6. . Kadınların Kamusal Alanda Var Olma Mücadelesi ...................  109

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

AZİZ HAYDAR (OMUR)'UN

                                                   HATIRALARI ...........................................  117

A.. "Kızılay Hatıraları" ........................................................................  117

B.. "Balkan Harbi Hatıraları"  ................................................................  122

Kadınlar Dünyası Dergisi
Aziz Haydar Yazı Bibliyografyası ..............................................  223

SONUÇ  .......................................................................................................  227

ALBÜM  ......................................................................................................  233

KAYNAKÇA  ................................................................................................  245

DİZİN  ..........................................................................................................  255