Kasım 1942’de yürürlüğe giren Varlık Vergisi Kanunu’nun gayrimüslim vergi mükelleflerine ayrımcı ve keyfi bir tarzda uygulanmış olması artık bilinen bir gerçek. Bu kitapta kanunun uygulanmasından önce basındaki hissiyatı, verginin uygulanması sırasında yaşananları, yabancı diplomatik misyonların yabancı uyruklu mükelleflere tarh edilen vergilere itirazları, Aşkale’ye gönderilmiş olan mükelleflerin Cumhurbaşkanlığı’na gönderdikleri mektupları, dönemin havasını yansıtan hiciv yazılarını ve nihayet 1950’li yıllardan itibaren Varlık Vergisi’nin Türk siyasetinde ve kamuoyunda nasıl hatırlandığı ve tartışıldığı anlatılmakta.
Künye
Kitabın Adı: |
Varlık Vergisi : İtirazlar-Hatıralar-Hiciv Şiirleri ve Yazıları |
Yazan: |
|
Dizi Adı: |
Tarih: 489 |
Yayın Yılı: |
2024 |
Sayfa: |
451 |
Ebat: |
13,5 x 21 cm. |
Kağıt: |
Enzo |
Kapak: |
Nedim Bali |
Cilt/Kapak: |
250 gr. Mat, Amerikan Bristol, 4 renk |
ISBN/Barkod: |
9786258472899 |
İÇİNDEKİLER
KISALTMALAR .......................................................................................................................... 11
TAKDİM ..................................................................................................................................... 13
I. BÖLÜM
KANUNUN KABULÜNDEN ÖNCE BASINDAKİ HİSSİYAT
AKBABA DERGİSİNDE YAYINLANAN YAZILAR ...................................................................... 19
- Yurddaşlar! – Orhan Seyfi Orhon .................................................................................. 21
- Yahudi Vatandaşlar – Orhan Seyfi Orhon .................................................................... 22
- Güle Güle Otursunlar! – Adnan Tahir ........................................................................... 23
- Azlık Meselesi – Orhan Seyfi Orhon ............................................................................. 24
- Kelle İstiyorum! – Orhan Seyfi Orhon .......................................................................... 26
II. BÖLÜM
VARLIK VERGİSİ KANUNU'NUN UYGULANMASI
A. İzmir'de Varlık Vergisi Uygulaması......................................................................... 27
Varlık Zekâtı – Y.[eni] A.[sır]............................................................................................ 27
Daha sağlam Para ile İş başına! Y.[eni] A.[sır]............................................................... 29
Varlık Vergisi 10.000 Lira ve Daha Fazla Vergi Ödeyecek Mükelleflerin
Listesi – Şevket Bilgin ....................................................................................................... 30
Varlık Vergisi Ayni zamanda bir iyi niyet imtihanıdır... – Şevket Bilgin..................... 41
Varlık Vergisi Bu vergi millî idealimize, vatanımızın iktisadî ve
malî bünyesine kuvvet verecek bir tedbirdir... – Hakkı Ocakoğlu............................. 43
B. Aşkale'ye Sevk Edilmeden Önceki Durak: Moda Palas...................................... 45
- Aşkale Yolcuları Arasında .............................................................................................. 46
- Mükellefler Peşinde – Faik Yurdsever .......................................................................... 48
C. Müzayedeler.................................................................................................................... 50
D. Avukat Şekip Adut'un Hayat Hikâyesi..................................................................... 63
E. Mordohay Albert Gerşon'un Vekâletnamesi .................................................... 83
F. Aşkale'de Bulunan Mükelleflerle İlgili Bir Belge.............................................. 84
III. BÖLÜM
DÖNEMİN HAVASINI YANSITAN YAZILAR
A. Hiciv Şiirleri ve Yazıları................................................................................................ 87
- Varlık Vergisi ................................................................................................................... 89
- Ankaradan Gazel ............................................................................................................. 90
- Listelerden Sonra ............................................................................................................ 91
- Vurguncular!... ................................................................................................................ 92
- Mükellefler ...................................................................................................................... 94
- Aşkaleden Röportaj! ....................................................................................................... 95
- Doğudan Röportaj .......................................................................................................... 96
- Onların Türküsü… ........................................................................................................... 97
- Sahte Fakirler… ............................................................................................................... 99
- Salamon… ...................................................................................................................... 101
- Mişon!... ........................................................................................................................ 102
- Vurguncuya Dair… ........................................................................................................ 103
- İhtikâr Dolabı ................................................................................................................ 105
- Aşkale Yolunda… .......................................................................................................... 107
B. Köroğlu Ve Yeni Babacan Gazetelerinde Yayınlanan Yazılar...................... 108
- Şu Yahudinin Dalgasına Bakın! ................................................................................... 108
- Bu Yahudilerin Dünyadan Haberleri Yok! ................................................................. 109
- Niçin ve Kimin İçin Kazanıyorsun! .............................................................................. 110
- Kestirme Lâf Budur İşte ............................................................................................... 110
- Şakası Yok Vereceksiniz! ............................................................................................. 111
- İlk Kafile Aşkale Yolunda! ............................................................................................ 111
- Aşkalede ........................................................................................................................ 112
- Niyeti Bozuklara Aman Yok! ....................................................................................... 112
- Günde Bir Milyon Lira Toplanıyor .............................................................................. 113
- Aşkaledekilerin Akılları Başlarına Geliyor ................................................................. 113
- Borcunu Veren Selâmeti Bulur ................................................................................... 114
- Bezirgân Nereye? ......................................................................................................... 114
- Büyük Yurd Borcu ......................................................................................................... 115
- Bak Şu Bezirgânlara… ................................................................................................... 115
- Yürüyün Bakalım! ......................................................................................................... 116
- Varlık Vergisinden Kurtaracaklarmış! ........................................................................ 116
- Çatlak Seslere Cevap!... ............................................................................................... 117
C. Varlık Vergisi Kanunu'nun Kabulünden Sonra
Akbaba Dergisindeki Yazılar ................................................................................. 117
- 2000 Milyoner! – Orhan Seyfi Orhon........................................................................ 117
- Yurttaşları Teselli – Orhan Seyfi Orhon.................................................................... 118
- Aşkale Yolcuları – Yusuf Ziya Ortaç........................................................................... 120
- Nereye Gidiyoruz? – Yusuf Ziya Ortaç...................................................................... 120
- Yalan! – Yusuf Ziya Ortaç............................................................................................ 121
- Vergiyi Kimler Ödüyor? – Yusuf Ziya Ortaç.............................................................. 122
- Devlet Babaya Açık Mektup – Yusuf Ziya Ortaç...................................................... 123
- Sabah Şerifler Hayır Olsun! – Yusuf Ziya Ortaç....................................................... 124
- Halis Türk! – Yusuf Ziya Ortaç ..................................................................................... 124
D. . Feridun Kandemir'in Beyoğlu Ticarethaneleri Üzerine
Yazı Dizisi....................................................................................................................... 126
- Üzerinde Durulacak Bir Dava – Beyoğlu Şebekesi Türk Müteşebbisi
Nasıl Boğar? .................................................................................................................. 126
- Çökertilen Fabrikalar – Abdullah Hersek Anlatıyor ................................................. 130
- Gayri Meşru Rekabet ................................................................................................... 132
IV. BÖLÜM
MÜKELLEFLERİN CUMHURBAŞKANLIĞINA BAŞVURULARI
A. Cumhurbaşkanlığına Gönderilen Mektuplar ................................................ 137
Belge No. 1 Bursalı Hafız Necibe'nin Mektubu............................................................... 138
Belge No. 2 Lazar David Beresiner ve İzzet Kaya Kanzler'in Mektupları..................... 140
Belge No. 3 Bir Türk Vatandaşının Mektubu.................................................................... 145
Belge No. 4 Ali Haydar Mithat'a Verilen Cevap.............................................................. 146
Belge No. 5 Ohannes Ferit'in Mektubu ve Verilen Cevap.............................................. 147
Belge No. 6 Pakize Özcan'ın Mektubu.............................................................................. 149
Belge No. 7 Eleni Stefanidu'nun Mektubu........................................................................ 150
Belge No. 8 Viktorya Rofe'nin Mektubu ve Verilen Cevap .............................................. 151
Belge No. 9 Sezar Şaşati'nin Mektubu ve Verilen Cevap ................................................. 153
Belge No. 10 Hasan Yüceltürk'ün Mektubu ....................................................................... 155
Belge No. 11 Emili Sayek'in Mektubu ................................................................................. 156
Belge No. 12 Boğos Sucukciyan'ın Mektubu ve Verilen Cevap ....................................... 159
Belge No. 13 İsak Niyego'nun Mektubu ............................................................................ 161
B. . Aşkale'de Bulunan Mükelleflerin Cumhurbaşkanlığı'na Başvuruları163
C. . Parseh Gevrekyan'ın Annesinin Maliye Vekili İle Başvekil'e Başvuruları174
D. . Avukat Ahmet Şükrü Yener'in Mektubu............................................................ 177
V. BÖLÜM
YABANCI UYRUKLU MÜKELLEFLERİN DURUMLARI
A. Yabancı Uyruklu Mükellefler Hakkında Belgeler ......................................... 179
Belge No. 1 Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün Yazısı ve Başvekil
Şükrü Saraçoğlu’nun Cevabı .......................................................................................... 180
Belge No. 2 Dışişleri Bakanlığı’nın Cumhurbaşkanlığı’na Gönderdiği Takdim Yazısı ....... 181
Belge No. 3 Almanya Büyükelçiliği’nin Mektubu .............................................................. 182
Belge No. 4 Polonya Büyükelçiliği’nin Mektubu ............................................................... 184
Belge No. 5 Yunanistan Kraliyeti Büyükelçiliği’nin Mektubu .......................................... 186
Belge No. 6 İspanya Büyükelçiliği’nin Mektubu ................................................................ 189
Belge No. 7 İtalya Büyükelçiliği’nin Mektubu ................................................................... 192
Belge No. 8 İsviçre Büyükelçiliği’nin Mektubu .................................................................. 193
Belge No. 9 İsveç Uyruklu Bir Mükellefin İtirazı ................................................................ 196
Belge No. 10 İstanbul’daki Amerikan Okulları Hakkında Yazı ......................................... 197
Belge No. 11 İngiltere Büyükelçiliği’nin Mektubu ............................................................ 198
Belge No. 12 Stockholm’daki Türkiye Büyükelçiliği’nin Yazısı ........................................ 200
Belge No. 13 Bir İngiliz Vatandaşı ile İlgili Yazı .................................................................. 201
Belge No. 14 İngiltere Büyükelçiliği’nin Mektubu ............................................................ 202
Belge No. 15 İngiltere Büyükelçiliği’nin Mektubu ............................................................ 204
Belge No. 16 İngiltere Büyükelçiliği’nin Mektubu ............................................................ 205
Belge No. 17 İngiltere Büyükelçiliği’nin Mektubu ............................................................ 206
Belge No. 18 İngiltere Büyükelçiliği’nin Mektubu ............................................................ 207
Belge No. 19 İngiltere Büyükelçiliği’nin Mektubu ............................................................ 208
Belge No. 20 İngiltere Büyükelçiliği’nin Mektubu ............................................................ 210
Belge No. 21 Belçika Büyükelçiliği’nin Mektubu .............................................................. 211
Belge No. 22 Tel Aviv'deki Türkiye Büyükelçiliği'nin Yazısı ............................................. 212
B. İtalyan Uyruklu Spridione Fabiato'nun Başvurusu...................................... 214
VI. BÖLÜM
THE NEW YORK TİMES GAZETESİNDE YAYINLANAN
YAZI DİZİSİ .............................................................................................................................. 219
The New York Times Arşivindeki Belgeler ve Çevirileri ............................................. 223
Cyrus Sulzberger'in Günlüğünden Bir Bölüm .............................................................. 228
VII. BÖLÜM
1950'Lİ YILLARDAN GÜNÜMÜZE VARLIK VERGİSİ
A. İstanbul Defterdarı Faik Ökte'nin Kısa Hayat Hikâyesi ................................. 237
B. Sinan Tekelioğlu'nun Soru Önergeleri............................................................... 252
C. Cahit Kayra İle Yapılan Televizyon Programı -
14 Haziran 2014............................................................................................................. 277
D. Hdp Milletvekili Garo Paylan'ın İki Teşebbüsü ................................................. 288
E. Hatıralar - Hatırlananlar....................................................................................... 296
- Serdar (1978-) ............................................................................................................... 296
- Arto (1953-) ................................................................................................................... 296
- Maral (1985-) ................................................................................................................ 296
- Selin (1978-) .................................................................................................................. 297
- Anahit (1978-) ............................................................................................................. 297
- Mari (1979-) .................................................................................................................. 297
- Aras (1979-) ................................................................................................................... 298
- Manuk (1936-) .............................................................................................................. 298
- Agop Çınaryan (1886-1968) ......................................................................................... 298
- Suren Antikacıyan (1914-2009) .................................................................................. 299
- Marko Yahya (1913-1998) ........................................................................................... 301
- Ermeni Erkek (1928- ) ................................................................................................... 301
- Ermeni Kadın (1944- ) .................................................................................................. 302
- Prof. Dr. Sabahattin Zaim (1926-2007) ...................................................................... 302
- Milli Reasürans Sigorta Şirketi Umum Müdürü Rabbani Tunaman (? -1959) ...... 303
- Happy Becidyan (1921-2022) ...................................................................................... 304
- Melisa Kohen ................................................................................................................ 305
- Deyzi Alyanak ve Joy İris Levi ...................................................................................... 307
- Yahudi Kadın ................................................................................................................. 307
- Yahudi Erkek ................................................................................................................. 307
- Yahudi Kadın ................................................................................................................. 307
- Yahudi Erkek ................................................................................................................. 308
- Yahudi Kadın ................................................................................................................. 308
- Yahudi Erkek ................................................................................................................. 309
- Valya Kazes Shapiro (1939-) ........................................................................................ 309
- Avukat İzzet Hatem (1929-2023)............................................................................... 310
- Ohannes Kazazyan....................................................................................................... 313
- Güven Bayar'ın Kaleminden Ordu'da Varlık Vergisi............................................... 316
- Garo Paylan (1972- ) .................................................................................................... 318
- Avi Alkaş (1956- ) .......................................................................................................... 319
VARLIK VERGİSİ KANUNU'NUNZAMAN DİZİNİ .................................................................... 325
ALBÜM .................................................................................................................................... 327
KAYNAKÇA .............................................................................................................................. 425
DİZİN ....................................................................................................................................... 437
