Arap dünyası ile birlikte Mısır’da XIX. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkan Hilafet tartışmaları, Osmanlı Devleti’nin yıkılarak yeni Türk devletinin ortaya çıkması ve bu süreçte Hilafet müessesesine ilişkin olarak Ankara’da alınan kararlar bağlamında 1922-1926 yılları arasında matbuat gündeminin ana maddelerinden birini oluşturmuştur. Önce Hilafetin saltanattan, dolayısıyla siyasi erkten ayrıştırılması ve salt ruhani bir makam haline getirilmesi ardından bu adım yeterli bulunmayarak tamamen kaldırılması tüm İslam dünyasında olduğu gibi Mısır’da da büyük bir tepki meydana getirmiş, Mısırlıların meseleye hem dini hem de siyasi açıdan odaklanarak çözüm üretme çabasına girmelerine neden olmuştur. Bu çözüm çabasında, pek çok Mısırlı entelektüel tarafından Arap-İslam dünyasının kalbi olarak lanse edilen Mısır’ın Hilafetin geleceği konusunda belirleyici bir role sahip olması gerektiği görüşü ön plana çıkmıştır. Bu araştırma, dönemin Mısır basınının üç önemli yayını organı olan el-Ahrâm, el-Mukattem ve Mecelletü’l-Menâr’da Hilafet tartışmaları çerçevesinde hangi meselelerin hangi argümanlar üzerinden ele alındığını ortaya koymaya çalışmaktadır.
Künye
Kitabın Adı: |
Mısır Basınında Hilafet Tartışmaları 1922-1926 |
Yazan: |
Hilal Livaoğlu Mengüç |
Dizi Adı: |
Tarih: 251 |
Baskı Adedi: |
100 |
Yayın Yılı: |
2018 |
Sayfa: |
321 |
Ebat: |
13,5 x 21 cm. |
Kağıt: |
Enzo 70 gr. |
Kapak: |
Çağlar Yalçın |
Cilt/Kapak: |
250 gr. Mat, Amerikan Bristol, 4 renk |
ISBN/Barkod: |
978-605-2380-64-2 |
İÇİNDEKİLER
KISALTMALAR
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
Çalışmanın Amacı ve Kapsamı
Çalışmanın Kaynakları
Birincil Kaynaklar
İkincil Kaynaklar
1. BÖLÜM
HİLAFET, DEVLET-İ ALİYYE VE MISIR
Hilafetin Tarihsel İşlevine Dair Temel Meseleler
Raşidî Hilafetin Saltanata Dönüşmesi
Halifenin Meşruiyeti ve Biat
Osmanlı Hilafetinin Meşruiyetine İlişkin Tartışmalar
Hilafetin Kureyşiliği, Arap Hilafeti ve II. Abdülhamid
Diğer kriterler bakımından Osmanlı Hilafeti
Hilafet Makamı Açısından Tanzimat ve Sonrası
Hilafet Tartışmaları Bağlamında Mısır Basını, İngiltere ve Devlet-i Aliyye
el-Ahram
el-Mukattam
Mecelletü'l-Menâr
Birinci Dünya Savaşı ve Sonrasında Hilafet Kurumu
Sonuç
İKİNCİ BÖLÜM
SALTANATIN KALDIRILMASI VE HİLAFETİN DURUMU
Saltanatın Kaldırılması
Mısır Kamuoyunda Saltanatın Kaldırılmasına Tepkiler
Bir Türk İnkilabı Olarak Saltanatın Kaldırılması
Yeni Halifenin Seçilmesi
Yeni Halifenin Durumunun Değerlendirilmesi
Abdülmecid Efendi'ye Biat Edilmesini Savunanlar
Saltanattan Ayrı Hilafetin Kabul Edilebileceğini Düşünenler
Abdülmecid Efendi'nin Halifeliğini Geçersiz Kabul Edenler
Cumhuriyet'in İlanından Sonra Hilafet
Sonuç
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
MISIR BASININDA HİLAFETİN KALDIRILMASI
Hilafetin Kaldırılması
Hilafetin İlgasına İlk Tepkiler: "Frenkleşmiş Türklerin Fitneleri"
Hilafete İlişkin TBMM Kararını Savunanlar
Abdülmecid Efendi'nin Durumunun Değerlendirilmesi
Abdülmecid Efendi'nin Halifeliğinin Sona Erdiği Görüşü
Abdülmecid Efendi'nin Halifeliğini Sürdürdüğü Görüşü
Hindistan Hilafet Hareketi
Şerif Hüseyin'in Halifeliğini İlanı
İngiltere ve Fransa'nın Hilafet Siyaseti
İngiliz Raporları Işığında Bir Değerlendirme
Fransa'nın Meseleye Yaklaşımı
Sonuç
4. BÖLÜM
HİLAFET İÇİN YENİ ARAYIŞLAR
Reşîd Rıza'da İdeal Hilafet
Ali Abdurrâzık Olayı ve Reşîd Rıza
Yeni Hilafet Merkezi Olarak Mısır ve Kral I. Fuad'ın Halifeliği
Kahire Hilafet Konferansı
Mekke İslam Konferansı ve Hicaz-Kahire Rekabeti
Türkiye'den Vazgeçmek ya da Geçmemek: Yeni Türkiye'ye Bakış
Sonuç
Sonuç
EKLER
KAYNAKÇA
DİZİN
