Hiçbir zaman, 1965 tarihli ve 633 sayılı teşkilat yasasının öngördüğü görevlerle sınırlı kalmamış olan Diyanet İşleri Başkanlığı, 1980 öncesinde siyasi kutuplaşma ve çatışma ortamına verdiği yanıtlarla gündemdedir. Tek Parti Dönemi’nden itibaren aynı çizgide olan hutbeler, 1970’lerde Diyanet Gazetesinde çıkan milliyetçi-muhafazakâr, devletçi-kalkınmacı yazılarla birarada kurumu siyasallaştırır. 1980 sonrası “milletçe dayanışma ve bütünleşme” rolü tanınan Diyanet İşleri Başkanlığı kurumsallaşmasını tamamlayıp toplumsal bir aktör olarak öne çıkar. Dinî alanda tek resmî otorite (tekel) olan kurum, aynı zamanda Türkiye Diyanet Vakfının kurulması ve ekonomik bir güç halini alması ile kamusal alanda giderek büyür. Özerkleşmenin tartışıldığı fakat gerçekleşmediği 1990’lar sonrası ise, din-devlet ilişkisinin dönüşümü bağlamında Adalet ve Kalkınma Partisi İktidarı ile paralel söylem üreten ve giderek ona bağlı hale gelen Diyanet, 15 Temmuz Örneğinde dinî otoritesini kolektif otorite ile birleştirmiştir.

Künye

İçindekiler

GİRİŞ

Türkiye’de Din Siyaset İlişkisinin Tarihselliği

Şer’iye ve Evkaf Vekaletinden Diyanet İşleri Reisliğine

Tek Parti'nin Din Politikası: İkrar, Süreklilik ve Açılım

Tek Parti’nin Din Politikası: İkrar, Süreklilik ve Açılım

Diyanet İşleri Reisliğinin 1. Dönemi (1924-1950): Proto-Kurumsallaşma

Çok Partili Dönemde Din Politikaları: Tedricî Değişim ve Toplumsallaşma

1Diyanet İşleri Başkanlığının 2. Dönemi (1950-1965): İdare İşlevinin Esnetilmesi

Diyanet İşleri Başkanlığının 3. Dönemi (1965-1980): Kurumun Siyasallaşması

Diyanet Gazetesinin “Toplumu Aydınlatma” İşlevi

Laik Devlet ile İslamcı Hükümet Ortağı Arasında

1980 Sonrası Din Politikaları: Siyasi Aktörlerin Gölgesinde Diyanet

Diyanet İşleri Başkanlığının 4. Dönemi (1980-2003): Kurumsallaşmanın Tamamlanması

Kurumsal Söylemin Sürekliliğinde Hutbelerin Rolü: Milletçe Dayanışma ve Bütünleşme

Kurumun Toplumsal Bir Aktör Olarak Resmi: Diyanet Dergisi’nin Analizi

Özerkleşmenin Alameti Olarak Türkiye Diyanet Vakfı

Adalet ve Kalkınma Partisi İktidarında Diyanet İşleri Başkanlığının Yenilenen Konumu

Diyanet İşleri Başkanlığının 5. Dönemi (2003-2019): Özerk Olmayan Özne

Kurumsallaşma Sonrası Yayın Politikası: Dini Yayınlar Genel Müdürlüğü

Dış Politikanın Uygulanmasında Kurumun Katkısı: Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

Milli Birlik ve Beraberlik Söyleminin Taşıyıcısı Olarak Diyanet İşleri Başkanlığı

Milli Birlik ve Beraberlik Söyleminin Uygulanma Alanı: 15 Temmuz Örneği

Yurt Dışı Teşkilatının Milli Birlik ve Beraberlik Söylemine Katkıları

SONUÇ