Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Bitlis, geçiş yolları üzerinde bulunmasından dolayı tarihsel süreç içerisinde farklı uygarlıklara ev sahipliği yapmıştır. Şehir, bu yapısından ötürü kültürel açıdan oldukça zengindir. Özellikle kaynağını mitik dönemden alan yöre efsaneleri, sözü edilen kültürel zenginliğin önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Çalışmamızda toplumsal tecrübe gömüsü niteliğinde olan yöre efsaneleri saha çalışmaları neticesinde derlenerek kayıt altına alınmıştır. Böylelikle sözlü kültür geleneği içerisinde yok olup gitme tehlikesi altında olan Bitlis efsaneleri, ölümsüzleştirilmiş ve kültürel mirasa kazandırılmaya çalışılmıştır.
Künye
Kitabın Adı: |
Bitlis Efsaneleri - Psiko-Sosyal ve Arketipsel Çözümleme |
Yazar: |
|
Dizi Adı: |
Kültür İncelemeleri: 50 |
Yayın Yılı: |
2020 |
Sayfa: |
386 |
Ebat: |
16 x 24 cm. |
Kağıt: |
Enzo 70 gr. |
Kapak: |
Cevdet Mehmet Kösemen |
Cilt/Kapak: |
250 gr. Mat, Amerikan Bristol, 4 renk |
ISBN/Barkod: |
978-625-7900-26-3 |
İçindekiler
RESİMLER LİSTESİ
HARİTALAR LİSTESİ
ŞEKİLLER LİSTESİ
TABLOLAR LİSTESİ
KISALTMALAR
ÖN SÖZ
GİRİŞ
I. BİTLİS VE BİTLİS EFSANELERİ ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER
Bitlis'in Tarihi, Coğrafyası ve Kültürel Yapısı
Bitlis'in Adı ve Tarih İçerisindeki Yeri
İlçeleri
Coğrafî Durumu ve Nüfusu
Kültürel Yapısı
II. EFSANE HAKKINDA GENEL BİLGİ, EFSANENİN DİĞER TÜRLERLE İLİŞKİSİ
Efsane Hakkında Genel Bilgi
Efsanelerin Türk Halk Edebiyatı İçerisindeki Yeri
III. BİTLİS EFSANELERİ ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER
Bitlis Efsanelerinin Anlatılma Ortamı ve Anlatıcıları
Bitlis Efsaneleri Üzerine Yapılan Çalışmalar
BİRİNCİ BÖLÜM BİTLİS EFSANELERİNİN TASNİFİ VE TAHLİLİ
Oluşum Efsaneleri
Gök Cisimlerinin Oluşumuyla İlgili Efsaneler
Ağaçların Oluşumuyla İlgili Efsaneler
Çeşmelerin Oluşumuyla İlgili Efsaneler
Dönüşüm Efsaneleri
Taş Kesilme Efsaneleri
Diğer Dönüşüm Efsaneleri
Tabiat Unsurları ile İlgili Efsaneler
Coğrafî Şekillerle İlgili Efsaneler
Göller ve Sularla İlgili Efsaneler
Dinî Nitelikli Efsaneler
Din Büyükleri ile İlgili Efsaneler
Hz. Hızır ile İlgili Efsaneler
Eren ve Evliyalarla İlgili Efsaneler
Yatır, Türbe ve Ziyaret Yerleriyle İlgili Efsaneler
Şehitlerle İlgili Efsaneler
Hz. Ali ile İlgili Efsaneler
Çeşitli Vasıflarıyla Öne Çıkan Kişilerle İlgili Efsaneler (Kör, Cimri, Deli)
Tarihî Efsaneler
Tarihî Şahsiyetler ile İlgili Efsaneler
Tarihî Yapılarla İlgili Efsaneler
Tarihî Hazinelerle İlgili Efsaneler
Tarihî Toplumsal Olaylarla İlgili Efsaneler
Yerleşim Yerlerinin Adlarına Bağlı Anlatılan Efsaneler
İlçelerle ilgili Efsaneler
Köy ve Mahallelerle İlgili Efsaneler
Hayvanlar ile İlgili Efsaneler
Olağanüstü Varlıklar İle İlgili Efsaneler
Alkarısı (Albastı), Şubato ile İlgili Efsaneler
Cinlerle İlgili Efsaneler
İKİNCİ BÖLÜM
İBİTLİS EFSANELERİNİN ARKETİPSEL TAHLİLİ
Self (Ben/ Kendilik) Arketipi
Gölge (Shadow) Arketipi
Anima ve Animus Arketipleri
İç Benlik (Yüce Bilge) Arketipi
Persona (Maske) Arketipi
Kahraman (Savaşçı) Arketipi
Asi Arketipi
Anne Arketipi
Yetim Arketipi
Gezgin Arketipi
Kurban/ Fedakâr Arketipi
Masum Arketipi
Hilebaz/ BüyücüArketipi
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
BİTLİS EFSANELERİNE SEMBOLİK VE PSİKO-SOSYAL YAKLAŞIM
Bitlis Efsanelerinde Çeşitli Kültler ve Sembolik Unsurlar
Atalar Kültü
Tabiat Kültlerine Bağlı Unsurlar
Kutsanan Dağ Kültü
Mitik Kökenden İslamî İnanışa Ağaç
Yüce Ana: Mağara Kültü
Şifalı Taş Kültü
Mitik Varoluş Kaynağı: Kutsal Kaynaklı Su
Doğum ve Yeniden Doğumda Toprak Kültü
Ateş/Ocak Kültü ve Ateşin Sembolik Dili
Hayvan Kültlerine Bağlı Unsurlar
Kaplumbağa Miti
Geyik Miti
Kuş Miti
Formülistik Sayılar
Renk Sembolizmi
Bitlis Efsanelerine Psiko-Sosyal Yaklaşım
Türbelerle İlgili İnanış ve Ritüeller
Bitlis Efsanelerinde Şamanizm'in İzleri
Rüyaların Mitik Önemi
Bitlis Efsanelerinin Sosyal Bilgiler Öğretimi Açısından Önemi
Bilişsel Değerler veya Bilgi Değerleri (Olumlu: Doğru; Olumsuz: Yanlış)
Ahlâkî Değerler (Olumlu: İyi; Olumsuz: Kötü)
Estetik Değerler (Olumlu: Güzel; Olumsuz: Çirkin)
Dinsel Değerler (Olumlu: Sevap; Olumsuz: Günah)
Bitlis Efsanelerinin Eğitim ve İnanış Açısından Önemi
Bitlis Efsanelerinin İl Turizmine Olan Etkisi
Bitlis Efsanelerinin Medya ve Reklam Açısından Değeri
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM METİNLER
Gök Cisimlerinin Oluşumuyla İlgili Efsaneler
Ağaçların Oluşumuyla İlgili Efsaneler
Çeşmelerin Oluşumuyla Alakalı Efsaneler
Dönüşüm Efsaneleri
Taş Kesilme Efsaneleri
Diğer Dönüşüm Efsaneleri
Tabiat Unsurları İle İlgili Efsaneler
Coğrafî Şekillerle İlgili Efsaneler
Göller ve Sularla İlgili Efsaneler
Dinî Nitelikli Efsaneler
Din Büyükleri ile İlgili Efsaneler
Hz. Hızır ile İlgili Efsaneler
Erenler ve Evliyalarla İlgili Efsaneler
Yatır, Türbe ve Ziyaret Yerleri İlgili Efsaneler
Şehitlerle İlgili Efsaneler
Hz. Ali ile İlgili Efsaneler
Çeşitli Vasıflarıyla Öne Çıkan Kişilerle İlgili Efsaneler (Kör, Cimri, Deli)
Tarihî Efsaneler
Tarihî Şahsiyetler ile İlgili Efsaneler
Tarihî Yapılarla İlgili Efsaneler
Tarihî Hazinelerle İlgili Efsaneler
Tarihî Toplumsal Olaylarla İlgili Efsaneler
Yerleşim Yerlerinin Adlarına Bağlı Anlatılan Efsaneler
İlçelerle ilgili Efsaneler
Köy ve Mahallelerle İlgili Efsaneler
Hayvanlar ile İlgili Efsaneler
Olağanüstü Varlıklar ile İlgili Efsaneler
Alkarısı (Albastı), Şubato ile İlgili Efsaneler
Cinlerle İlgili Efsaneler
SONUÇ
KAYNAKÇA
DİZİN
