Yakın zamana kadar tarih yazıcılığı, daha ziyade devletin veya orduların ihtişamlı başarılarına veya hezimetlerine odaklanarak toplumu ve onu oluşturan “sıradan insanları” tarihsel gelişmelerin öznesi değil, nesneleri olarak görmüştür. Osmanlı tarih yazıcılığı için de geçerli olan bu husus, “devlet-merkezli” ya da “yukarıdan aşağıya” tarih yaklaşımı olarak adlandırılmaktadır. Çeşitli toplumsal grupların büyük ölçüde pasif ve “sessiz yığınlar” halinde görmezden gelindiği bu yaklaşımda tarih hemen daima “büyük adamların” etrafında şekillenmiştir. Son dönemlerde bu yaklaşım giderek eleştirilmekte, gölgede kalmış ve ihmal edilmiş kesimleri ele alan, böylece Osmanlı tarihine “aşağıdan yukarıya” doğru yaklaşan yeni çalışmalar ortaya çıkmaktadır. Elinizdeki bu çalışma, “sessiz yığınları” tarih anlatısının aktörleri olarak gören bu yaklaşımı güçlendirmek ve Osmanlı toplumunun siyasi muhalefet ve protesto kültürünü anlamak maksadına yöneliktir. Alan uzmanı akademisyenlerin makalelerini biraraya getiren bu çalışmada, Osmanlı toplumunda siyasi muhalefet ve protesto geleneği değerlendirirken başvurulacak kavramlar ve kaynaklar tartışılmakta, ayrıca İstanbul’da ortaya çıkan siyasi aksiyonlar konu edinilerek örnek vakalar sunulmaktadır.

Künye

İçindekiler

KISALTMALAR

Giriş: Osmanlı Payitahtında Siyasi Muhalefet ve Protesto Kültürü: Kavramlar, Yaklaşımlar, Literatür

Yasemin Avcı - Umut Karabulut - Sezen Karabulut

Osmanlı-Türk Tarihi İçin Siyasal Protesto Kavramının Sınırları

Levent Yılmaz

İstanbul'da Ortaya Çıkan Yeniçeri İsyanlarının Öncüsü: Fatih Sultan Mehmed Dönemi Yeniçeri İsyanları

Yahya Başkan

Yeniçeri ve Ulema Hem-Dest-i Vifak Oldukda Padişah Seferi Olur: Osmanlı Toplumu'nda Siyasi Muhalefet ve Sefer İlişkisi

Yasemin Beyazıt

17. Yüzyılda Osmanlı Payitahtında Bir Halk Ayaklanması

Mehmet Ali Ünal

Tanzimat Dönemi Avrupa Merkezli Türkçe Gazeteler: Güçlü Kamuoyu, Güçlü Siyasal Muhalefet Anlayışı

Nergiz Yılmaz Aydoğdu

Bir Siyasi Muhalefet Aracı Olarak Mizah

İbrahim Şirin

Geç Osmanlı'da Siyasi Protestonun Dinamiklerine Kuramsal Bir Bakış İçin Taslak

Güney Çeğin - Yağız Alp Tangün

Yüzyıl Dönümü İstanbul'unda Mikro Direniş ve Mekân

Ersin Altın - Burçak Özlüdil

İstibdat ve Meşrutiyet Dönemlerinde Gayrimüslim Osmanlıların Protesto Hareketleri

Hasan Taner Kerimoğlu

Milli Mücadele'nin Gözardı Edilen Toplumsal Hareketleri: 1919 Fatih, Üsküdar ve Kadıköy Mitingleri

Sezen Karabulut

İttihat Ve Terakki Cemiyetinin Milliyetçiliği Üzerine Bir Deneme: Kitle Siyaseti ve Söylemler (1908-1912)

Umut Karabulut

DİZİN