Cadaloz gazetesi 4 Nisan 1911 – 9 Eylül 1911 tarihleri arasında İstanbul Ebus-suud Caddesi 35 numaralı dairede yayın hayatına başlamış ve bu adresten yönetilmiştir. Cadaloz mizah gazetesinin sorumlu müdürü Haydar Rüştüdür. Mizah Gazetesinin imtiyaz sahibi ise, Nurettin Rüştüdür. Nurettin Rüştü aynı zamanda Cadaloz mizah gazetesinin başyazarıdır. Nurettin Rüştü Büngül 1882 yılında Konya’da doğmuş 1951 yılında İzmir’de vefat etmiştir. Öğrenci iken başladığı gazeteciliğe bütün ömrü boyunca devam ettiği belirtilebilir. İkinci Meşrutiyetin ilanı ile birlikte 1908 ile 1909 yılları arasında yüz on beş sayıdan oluşan “Geveze” ve sonrasında ise kırk beş nüshadan oluşan 1911 yılında ki Cadaloz adlı mizah ağırlıklı gazeteleri yayınladı.  Cadaloz gazetesinde yer alan karikatürlerin Cevat Nuri ve Dr. Mazlum adlı karikatüristler tarafından çizildikleri karikatürlerde yer alan imzalarından anlaşılır. Bazı karikatürlerde Cevat Nuri’nin Osmanlıca imzasının altında Fransız Latin harfleriyle “Dj. Noury” şeklinde bir başka imza yer alır. Cadaloz’un yalnızca 1911 yılında yayınlanmış olması karikatürlerdeki görsel verileri azaltacağı yönünde bir varsayıma neden olsa da gerçekte dergide yer alan 90 civarındaki karikatür bir hayli yoğun bir veri taramasını beraberinde getirir. Kitap iki bölüm altında değerlendirilmiştir. Ele alınan bölümlerdeki amacımız karikatürlerin konusu, kadın kahramanımız olan Cadaloz ile ilişkisi, karikatürlerdeki çizimlerde yer alan teknik, tarz ve kültürel geleneklerle bağlantısını değerlendirmek oluşturmuştur. Böylelikle eserimizde Osmanlı mizahının batı çizgileri dışında özgün bir model oluşturup oluşturmadığı devrin olaylarının bir tür tarihsel veri olarak ne oranda bir mizah gazetesinde sıhhatli kaydedildiği değerlendirilmiştir.

Künye

İçindekiler

İÇİNDEKİLER

KISALTMALAR

GİRİŞ

BİRİNCİ BÖLÜM KARİKATÜRLER VE TARİHİ BAĞLAM İÇİNDE İÇERDİKLERİ SOSYAL MESAJLARI

• Payitaht İçerikli Karikatürler

• Hükümet İçerikli Karikatürler

• Yerel Yönetimleri Konu Alan Karikatürler

• Toplumsal Dayanışma İçeren Karikatürler

• Doğal Afetleri Konu Alan Karikatürler

• Eğitim İçerikli Karikatürler

• Hukuk Sistemi İçerikli Karikatürler

• Uluslararası Meseleler

• Asayiş ve Terör Olaylarının Hicvi

• Mali İçerikli Karikatürler

• Teknolojik İçerikli Karikatürler

• Siyonizm İçerikli Karikatürler

İKİNCİ BÖLÜM OSMANLI'DA HİCİV SANATINDA KULLANILAN VERİLER VE BİLİNÇALTI MESAJLAR

• Kadın Motifi ve Toplumsal İçeriği

  • Aşk Öykülerinde Kadın

  • Kadın Komutan

  • Özgürlük ve Hürriyet Sembolü Olarak Kadın

  • Duacı Kadın

  • Müzisyen Kadın

  • Vatan Toprağını Temsil Eden Kadın

  • Falcı Kadın

  • Kâhya Kadın

  • Gelin Suratlı

  • Eli Hamurlu Kadın

  • Madam Anika

  • Peri Kızı

  • Cadı

  • Ayşe Mollanın İstime İlacı

  • Elini, Başını Sallayan Kadın

  • Ayşe Molla'nın Üvey Oğlu

  • Nefise Molla

  • Huri

  • Şıllık

  • İki Göz Bebeği

  • Koca karı

  • Şair

  • Âşık

  • Dayakçı Kadın

  • Kokoz

  • Çıtır Çiroz

  • Nine, Hanım Nine

  • Ana

  • Kaynana

  • Gacı

• Erkek Motifi ve Sosyal İçeriği

  • Deyimler ve Atasözü İçerisinde Erkek Unsurları

  • Geveze Adam

  • Zübbe Adam

  • Kavanoz Kafalı - Kavanoz Suratlı Herif

  • Koyun Kafalı

  • Devr-i Sabık Adam

  • Paşa

  • Kepaze Herif

  • Münasebetsiz Herif

  • Çeribaşı Suratlı Herif

  • Sırık Herif

  • Çal Çene Herif

  • Pişmiş Kelle Suratlı Herif

  • Kaba herif

  • Asker

  • Papaz

  • Mendebur

  • Yakası Kirli Dekodan Kıyafetli Herif

  • Siyasi Adam

  • Çiroz Bey

  • Faal İş Adamı

  • Patates Kralı

  • Yiğit

  • Civan

• Osmanlı Toplumunda Çocuk Motifi

• Terbiye Almış Çocuk

• Dünyaya İki Kere Gelen Çocuk

• Sakınılan Çocuk

• Yaramaz çocuk

• Tanzimat dönemi çocuk

• Evlat

• Yumurcak

• Tonton

• Toroman

• Afacan

• Hayvan Motifleri

  • Tilki

  • Zümrüdü Anka kuşu

  • Hind Horozu

  • Tavuk

  • Koyun

  • Yumurtlamak

  • Leş

  • Buzağı

  • Kılçıksız Kalkan Balığı

  • Palamud

  • Karınca

  • Salyangoz

  • Maymun ve Şebek

  • Çil Horoz

  • Eşek

  • Aslan

  • Akbaba

  • Deve

  • Kartal

  • Kuzu

  • Manda

  • Kaz

  • Tavşan

• Teknolojiye Dair Motifler

  • Telgraf

  • Vesait

  • Donanma

  • Vapur

  • Kurşun

  • Uçan Balon

  • Uçan Küp

  • Yelkenli Gemi

  • Zırhlı Savaş Gemisi

  • Kale Topu

  • Paratoner

• Bitki Motifleri

  • Elma

  • Maydonoz

  • Patates

  • Turp

  • Çayır-Çimen

  • Çam

  • Fesleğen

  • Karpuz

  • Kahve

  • Zeytin

  • Üzüm Yaprağı

  • Limon

  • Patlıcan

• Doğaya Ait Semboller

  • Güneş

  • Bulut

  • Gece-Gündüz

  • Dünya

  • Mevsimler

  • Yıldız

  • Gölge

  • İklim

  • Kaya-Taş

• Güvenlik Güçlerine Dair Motifler

  • Asker

  • Polis

  • Üst Komuta Sistemi

  • Milis Güçler

• Donanma Kuvvetlerine Dair Motifler

  • Donanma

  • Vapur

  • Amiral

  • Bahriyeli

  • Siyasetçi Motifleri

  • Siyasiyon

  • Siyasi

  • Diplomat

  • Mebus

  • Baş Vekil

  • Hükümet

  • Ayan

  • Ayân Reisi

  • Kabine Reisi

  • Sadrazam

• Sağlığa İlişkin Motifler

  • Doktor

  • Hasta

  • Hastane

  • Heyet-i Sıhhıye

  • Salgın Hastalıklar (Kolera)

  • Reçete

  • Mikrop

  • Ölüm Teması

  • Ölüm

  • Cennet

  • Cehennem

  • İskelet

  • Azrail

• Müzik Aletlerine Dair Motifler

  • Saz

  • Kanun

  • Keman

  • Tef

  • Musiki

  • Kanto

• Mimariye Dair Kullanılan Semboller

  • Konak

  • Meclis-i Mebusan Binası

  • Kale

  • Dar'ül Fünun

  • Mezarlık

  • Bâb-ı Âli

  • Cadaloz'un Evi

  • İstanbul Polis Merkezi

  • Halk Evi ya da Kır Kahvesi

  • Nektar Bira Fabrikası

  • Haydarpaşa Garı

• Özgürlük ve Hürriyete Dair Örneklemler

• Tarihe Dair Göndermeleri İçeren Semboller

  • Barbaros Hayrettin Paşa

  • Kanuni Sultan Süleyman

  • Falcılığa Dair Semboller

  • Falcılık

  • Falcı Kadın

• Destan ve Mitolojik Unsurlara Dair Semboller

  • Zümrüdü Anka Kuşu

  • Zeytin Dalından Yapılmış Taç

  • Hayvan Vücutlu İnsan Başlı Canlılar

  • Peri Kızı

• Müskirata Dair Motifler

  • Bira

  • Pipo

• Gıda İçerikli Tasvirler

  • Et ve Süt

  • Bal

  • Hamur

  • Tuz

  • Baharat

  • Helva

• Giyim Kuşam ve Tekstil İle İlgili Örneklemler

  • Dekodan

  • Kisvet

  • Çorap

  • Keten Kıyafetli

  • Terlik

  • Fes

  • Palto

  • Pabuç

• Kelime Oyunları/ Atasözleri/ Deyimler

  • Ağzının Tadını Vermek

  • Kendine Gel

  • Çenesi Çekilesice

  • Boy Ölçüşmek

  • İşine Karışmak

  • Kuru Gürültüden İbaret

  • Adam Olmak

  • Kulağı Deliklerden

  • Pabuç Bırakmamak

  • Aklı Ermemek

  • Kanbersiz Düğün Olur

  • Tavşan Gözünü Açtı

  • Hakkını Teslim Etmek

  • Kurban Olmak

  • Kafayı Değiştirmek

SONUÇ

KAYNAKÇA

DİZİN