İttihat ve Terakki Cemiyeti solun Avrupa’da yükselişte olduğu zaman dilimi içerisinde doğmuş ve Türk solunun tohumlarının düştüğü bölge olan Makedonya’da gelişmiştir. Sultan II. Abdülhamid’in istibdadını sonlandırmayı hedefleyen cemiyet, her ne kadar solcu bir oluşum olmasa da, bu amaç için zaman zaman Osmanlı azınlıklarının oluşturduğu sol örgütlerle de temasa geçmiştir. Bu da zaman zaman Osmanlı Devleti’nin cemiyeti ‘ihtilâlci anarşist ve sosyalistlerle’ bir tutmasına yol açmıştır. II. Meşrutiyet’in ilânından sonra ise ihtilâlci kimliğinden sıyrılıp evrimci bir kimliğe bürünen cemiyet sola karşı hoşgörülü ve işbirlikçi tavrını değiştirmeye başlamıştır. İktidarı için tehlikeli gördüğü tüm unsurlar gibi solu da susturma yoluna gitmiştir. Bâb-ı Âli Baskını’yla mutlak otorite haline gelip sol muhalefeti susturma yoluna gitmiş olsa bile iktidarına zarar vermeyeceğine inandığı ve ‘millî ve çağdaş bir burjuva toplumu oluşturma’ hedefi doğrultusunda faydasını görebileceğini düşündüğü bazı sol akımları da takip etmeye başlamıştır. İşte bu durum Osmanlı Devleti’nden Türkiye Cumhuriyeti’ne devrolan sol mirasta cemiyetin de önemli bir paya sahip olduğunu göstermektedir. Bu çalışmada ise kronolojive tarihsel süreklilik (continuity) esas alınarak, Jön Türkler arasındaki ilk ciddi bölünmenin yaşandığı 1902 Birinci Jön Türk Kongresi’nden İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin kendisini feshettiği 1918 İttihat ve Terakki Kongresi’ne kadar cemiyetin sola karşı tavrı analiz edilmeye çalışılmıştır.

Künye

İçindekiler

KISALTMALAR

ÖNSÖZ

GİRİŞ

BİRİNCİ BÖLÜM BİRİNCİ JÖN TÜRK KONGRESİ'NDEN (1902) II. MEŞRUTİYET'İN İLÂNINA (1908) KADAR İTTİHAT VE TERAKKİ CEMİYETİ VE OSMANLI DEVLETİ'NDE SOL HAREKETLER

• Birinci Jön Türk Kongresi (1902)
  • Jön Türkler ve Narodnizm
  • Makedonya Sorunu ve Jön Türkler
• Osmanlı Hürriyet Cemiyeti'nin Kuruluşu'na (1906) Kadar Osmanlı Devleti'nde Sol Hareketler ve İttihat ve Terakki
  • Rus-Japon Savaşı ve Diğer Gelişmeler
• Osmanlı Hürriyet Cemiyeti'nin Kuruluşu'ndan (1906) II. Meşrutiyet'in İlânı'na Kadar (1908) Gelişmeler
  • İkinci Jön Türk Kongresi (1907)
  • Meşrutiyet'in İlânı Öncesi Makedonya'daki Durum

İKİNCİ BÖLÜM İKİNCİ MEŞRUTİYET'İN İLÂNINDAN (1908) BÂB-I ÂLİ BASKINI'NA (1913) KADAR İTTİHAT VE TERAKKİ CEMİYETİ VE OSMANLI DEVLETİ'NDE SOL HAREKETLER

• Meşrutiyet'in İlânı (23 Temmuz 1908) ve Sonrası
  • Meşrutiyet'in İlânının İlk Günlerinde Osmanlı İşçileri, Grevler, Tatil i Eşgal Kanunu ve İttihat-Terakki
  • Boykot Hareketi, Liman İşçileri ve İttihat ve Terakki Cemiyeti
• 31 Mart Olayı ve İttihat ve Terakki Cemiyeti İkinci Meşrutiyet'in İlânı'ndan Sonra Osmanlı Devleti'nde Sol Düşünce ve İttihat ve Terakki Cemiyeti
  • Osmanlı Sosyalist Fırkası ve İttihat-Terakki
• Trablusgarp Savaşı'ndan (1911)
• Bâb-ı Âli Baskını'na Kadar (1913) Gelişmeler
  • Balkan Savaşı ve Bâb-ı Âli Baskını

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM MAHMUD ŞEVKET PAŞA SUİKASTINDAN (1913)  SON İTTİHAT VE TERAKKİ KONGRESİ'NE (1918) KADAR GELİŞMELER

• Mahmud Şevket Paşa Suikastı
• Said Halim Paşa Kabinesinin Kuruluşundan Son İttihat ve Terakki Kongresi'ne Kadar Gelişmeler
  • Birinci Dünya Savaşı ve İttihat ve Terakki
  • 1917 Bolşevik İhtilâli ve Sonrası
  • İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin Son Kongresi

SONUÇ

KAYNAKLAR

DİZİN