Geç modernleşme projesini hayata geçirip, ulus-devlet yaratmaya yönelik girişimlere öncülük eden Kemalist kadronun, geleneksel toplum yapısını yüzlerce yıl korumuş ve kendi yerel otoritelerini yaratmış olan Doğu toplumunun kalıtımsal öğeleriyle çatışma içerisine girmesi kaçınılmazdı. Doğu bölgelerinin yüzlerce yıl taşıdıkları, güvenlikten yoksun şiddete yatkın bölge imajıyla, CHP yönetiminin yurt genelinde tüm konularda ortak standartları yakalama gayreti karşı karşıya geldi. Bu durum, Parti’nin hem siyasal örgütlenme biçimini hem de bölge idaresiyle ilgili yeni yönelişlerini belirleyecek gelişmelere neden oldu. Cumhuriyet dönemi orta yaşlı kuşağının aynı zamanda Osmanlı son döneminin genç kuşağı olması sebebiyle dönemin deneyimleri/dersleri bu genç kuşağın dünya görüşüne ve kararlarına etki etti. Bundan dolayı Kemalist kadronun bilinçaltına dayalı siyaset psikolojisi, tek parti döneminin genel karakterini de belirlemiş oldu. Araştırmada, Meşrutiyet ve Milli Mücadele dönemlerinde oluşan bu deneyimlerin/derslerin, CHP yöneticilerinin girişimlerini nasıl etkilediği açıklanırken, dönüşümsel olarak Parti’nin örgütsel tabanını nasıl hazırladığı da ortaya kondu. Parti’nin örgütlenme konusundaki genelde yurt çapında özelde ise Doğu bölgelerinde geçirmiş olduğu değişimler, soyut ve kavramsal yaklaşım yerine analize dönük bir yöntemle dönemin koşulları göz ardı edilmeden ve tarihsel bir fon içerisinde Parti-Örgüt-Doğu denkleminde ele alındı. Araştırma, özellikle de 1925 Şark İsyanı’nın hemen akabinde CHP’nin Doğu örgütlerini kapattığı ve bu örgütleri 1946 sonrasında yeniden açtığı yönündeki genelleyici ifadelerin yanlışlığını açıklaması, Parti’nin bölgede dayandığı toplumsal katmanların özelliklerini belirtmesi ayrıca Parti ile Umûmî Müfettişlik arasındaki ilişkiyi ortaya koyması açısından, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi araştırmalarına katkıda bulunma amacı taşımaktadır.

Künye

İçindekiler

Kısaltmalar

Önsöz

Giriş

I. BÖLÜM

CUMHURİYET ÖNCESİNDEKİ SİYASAL VE ÖRGÜTSEL GEÇİŞLER

1. İttihat ve Terakki Fırkası'nın Doğu Bölgelerinde Örgütlenmesi
2. İttihat ve Terakki Fırkası Örgütlerinin Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri'ne Etkisi
3. Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri' nin Doğu Bölgelerinde Örgütlenmesi
4. Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri'nin CHF Örgütlerine Dönüşmesi

II. BÖLÜM

DOĞU ÖRGÜTLENMESİNDEKİ GELİŞMELER

1. Bir Osmanlı Mirası Asayişsizlik ve Anadolu'nun Genel Görüntüsü
2. Doğu Bölgelerinde İlk Örgütlenme
3. Şark İsyanı ve Bölge Yöneticilerinin Konuya Yaklaşımı
4. CHF ve TpCF Örgütlerinin Şark İsyanı'yla İlişkisi
5. Doğu Örgütlerinin Daraltılması ve CHF ile Umûmî Müfettişlikler'in İlişkisi
6. Umûmî Müfettişlikler'in Bölge İdaresindeki İşlevi

III. BÖLÜM

1930'LAR VE ÖRGÜTLENMEDE ALGISAL DEĞİŞİM

1. Örgütsel Otoriterleşme
2. Doğu Örgütlenmesinde Halkevleri
3. Doğu Örgütlenmesinde Köy Enstitüleri

IV. BÖLÜM

SİYASAL OTORİTE-YEREL OTORİTE İKİLİĞİ

1. Ulus-devlet İnşası ve Bir Feodal Yapı Örneği: Dersim
2. Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu Girişimi

V. BÖLÜM

DOĞU ÖRGÜTLERİNİN YÖNETİMSEL NİTELİKLERİ

1. Taşra Örgütünü İzleme Aygıtı Olarak Raporlar
2. Mebus ve Parti Müfettişleri Raporlarında Doğu Örgütleri
3. Kapatılan Parti Örgütlerinin Yeniden Açılışı ve Seçimler
4. CHP'nin Doğu Bölgelerinde Dayandığı Toplumsal Tabakalar

SONUÇ

KAYNAKÇA

DİZİN

Basından

•  Mesele Dergisi, sayı 53 - Mayıs 2011