Bu kitap, erken modern dönemde farklı toplum kesimlerine mensup Kudüslülerin mahkemede ve çevresinde gelişen gündelik etkileşimlere yansıdığı şekliyle vakıf pratiklerini daha geniş bir Osmanlı bağlamında incelemektedir. Buna göre, öncelikle kent kimliğinin görsel hafızasını oluşturan ve kentteki toplumsal, ekonomik ve kültürel hayatı şekillendiren vakıflar “vakıf ağı” kavramı çerçevesinde tanımlanmaktadır. Tanımlanan bu vakıf ağı içerisinde Osmanlılaşma ve yerel kimlik arasında gelişen ilişkilerde; yerel seçkinlerin kendi aralarında gerçekleştirdikleri makam satışları ile vakıf mülklerinin uzun süreli işletilmesindeki öncelikli konumları tartışılmakta ve devletin taşra ortamında iktidar dağılımında oynadığı role dikkat çekilmektedir. Servet ve nüfuzun kaynağı olarak vakıfların yönetimi başta olmak üzere, Kudüs’ün seçkin ailelerince üstlenilen diğer vakıflarla ilişkili görev ve ayrıcalıklarına odaklanılmaktadır. Osmanlı merkezi yönetiminin taşradaki vakıf uygulamaları, siyasal ve toplumsal hiyerarşi, kent ileri gelenlerinin gücü ve sıradan insanlarla olan ilişkileri; merkezi yönetim ile halk ve yönetici-yerel seçkinler arası ilişkiler, cemaatler arası ilişkiler gibi çeşitli açılardan incelenerek, Kudüs toplumu tanımlanmaktadır.

Künye

Kitabın Adı:	Osmanlılaşma ve Yerel Ağlar Arasında Kudüs’te Vakıf, Toplum ve Devlet (1703-1831)
Yazan:	Şerife Eroğlu Memiş
Dizi Adı:	Tarih: 430
Yayın Yılı:	2021
Sayfa:	496
Ebat:	15,8 x 23,5 cm.
Kağıt:	Enzo 70 gr.
Kapak:	Cevdet Mehmet Kösemen
Cilt/Kapak:	250 gr. Mat, Amerikan Bristol, 4 renk
ISBN/Barkod:	978-625-8472-01-1

İÇİNDEKİLER

KISALTMALAR

TABLOLAR ve HARİTALAR

SUNUŞ

TEŞEKKÜR

GİRİŞ

I. Amaç ve Kapsam

II. Ana Tartışma Konuları

III. Mikro Ölçekli İnceleme: Erken Modern Kudüs'te Vakıf, Toplum ve Devlet

IV. Kaynaklar

1. BÖLÜM

KUDÜS KENTİ VAKIF AĞI (1703-1831)

Giriş

1.1. Osmanlının Uzak Taşrası Kudüs: Tarihi Arka Plan

1.2. Müslüman Vakıfları

1.2.1. Osmanlı Fethi'nden Önce Kudüs'te Kurulan Vakıflar

1.2.1.1. Eyyûbîler Dönemi

1.2.1.2. Memlukler Dönemi

1.2.2. 18. Yüzyılda Kudüs'te Müslüman Vakıfları

1.2.2.1. Eğitim Amaçlı Vakıflar

1.2.2.2. Dini Hizmet Vakıfları

1.2.2.3. Sosyal ve Beledi Hizmet Vakıfları

1.2.2.4. Diğer Vakıf Kayıtları

1.2.3. Kudüs'te Yeni Kurulan Vakıflar (1703-1831)

1.2.3.1. Kronolojik Dağılım

1.2.3.2. Vakıfların Kategorizasyonu

1.2.3.3. Kentteki Coğrafi Dağılımları

1.2.3.4. Vakıf Gelir Kaynaklarının İşletilme Usulleri

1.3. Hristiyan Vakıfları

1.3.1. Osmanlı'da Hristiyan Vakıfları

1.3.2. Osmanlı Kudüs'ünde Hristiyan Vakıfları

1.3.3. Kudüs'te Yeni Kurulan Hristiyan Vakıfları (1703-1831)

1.4. Yahudi Vakıfları

1.4.1. Yahudilikte Hayırseverlik

1.4.2. Osmanlı Kudüs'ünde Yahudi Vakıflar

1.4.3. Kudüs'te Yeni Kurulan Yahudi Vakıfları (1703-1831)

2. BÖLÜM

ASKERÎ İLE REʻÂYÂ ARASINDA: KUDÜS VAKIFLARINDA SEÇKİNLER VE HALK (1703-1831)

2.1. Kent Koşulları ve Toplumsal Yapı

2.1.1. Kudüs'te Yönetici-Yerel Seçkinler

2.1.2. Reʻâyâ

2.2. Kudüs'te Vakıf Kurucuları ve Sosyal Statüleri

2.2.1. Vakıf Kurucuların Unvan ve Lakapları

2.2.2. Vakıf Kurucuların Toplumsal Statüleri

2.2.2.1. Kudüs'ün ‘Askerî Zümreye Mensup Vakıf Kurucuları

2.2.2.2. Reʻâyâ Tarafından Kurulan Vakıflar

2.2.3. Osmanlı Kudüs'ünde Hayırsever Kadınlar

2.3. Kudüs'te Vakıf Görevlilerinin Sosyo-Ekonomik ve Demografik Özellikleri

2.3.1. Kudüs'te "Seyyid" Unvanlı Vakıf Görevlileri

2.3.2. Görevlilerin Tevcih, Azil ve Görev Süreleri

2.3.3. Görevli Sayısı ve Şehir Nüfusu

2.3.4. Görevli Ücretleri ve Enflasyon

2.4. Servet ve Nüfuzun Kaynağı Olarak Vakıflar ve Kudüs'ün Yerel Seçkinleri

2.4.1. Vakıfların İdari Organizasyonu

2.4.2. Aile Vakıflarında Yönetici Olarak Yerel Seçkinler

2.4.3. Hayrî-Kamusal Vakıflarda Yönetici Olarak Yerel Seçkinler

2.4.4. Vakıf Lehtarı Olarak Yerel Seçkinler

2.4.5. Makam Satışları

2.4.6. Kudüs'ün Seçkin Ailelerince Üstlenilen Diğer Görevler

2.5. Kudüs'ün Seçkin Ailelerine Vakıflar Yoluyla Sağlanan Diğer Ayrıcalıklar

2.5.1. Vakıf Mülklerin İşletilmesi

2.5.2. Kudüs Surresi

2.5.3. Cizye Gelirleri

2.5.4. Diğer Ayrıcalıklar

3. BÖLÜM

MERKEZÎ DEVLETİN TAŞRA İLİŞKİLERİNE ETKİSİ:KUDÜS'TE VAKIF UYGULAMALARI

3.1. Vakıf Uygulamalarında İlişkiler Ağı

3.1.1. Merkezi İdare- Halk

3.1.2. Merkezi İdare ile Yönetici-Yerel Seçkinler

3.1.3. Yönetici-Yerel Seçkinler ile Halk

3.1.4. Cemaatlerarası İlişkiler

3.1.4.1. Gayrimüslim Reʻâyâ Tarafından Müslüman Vakıflara Yapılan Müdahaleler

3.1.4.2. Müslüman Reʻâyâ Tarafından Gayrimüslimlere Yapılan Müdahaleler

3.1.4.3. Gayrimüslim Reʻâyâ Arası İlişkiler

3.2. Vakıflara Yapılan Müdahaleler

3.2.1. ‘Askerî Zümre Tarafından Vakıflara Yapılan Müdahaleler

3.2.2. Reʻâyâ Tarafından Yapılan Müdahaleler

3.3. Vakıf Gelirlerinin Tahsili ve Devletin Vergilendirme Sınırları

3.3.1. Vakıf Gelirlerinin Tahsili

3.3.2. Merkezî Hükümetin Vergilendirme Sınırları

3.3.2.1. 18. Yüzyılda Reʻâyâdan Alınan Vergiler

3.3.2.2. Vergilerin Ödenmemesi

3.3.2.3. Kanuna Aykırı Olarak Toplanan Vergiler ve Mütegallibelik

SONUÇ

KAYNAKÇA

DİZİN