Türkiye iki savaş arası dönemde Büyük Buhran’la karşı karşıya kaldığında hükümet gümrük vergilerini yerel üreticileri korumak için yükseltti. Büyük Buhran’ın etkileri Türkiye’yi vurmaya başladığında tek başına gümrük politikalarının ülkenin ekonomisinin düzeltilmesine yetmeyeceği anlaşıldı. Hükümetin yapması gereken Türkiye’nin üretici güçlerini kalkındırabileceği bir sanayi politikası hazırlamaktı. ABD ve Sovyetler Birliği’nden uzmanlar davet edildi. Türkiye’nin uzmanlarının yabancıların da hazırladığı raporları dikkate alarak kurguladıkları Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı, Sovyetler Birliği’nden sağlanan kredi, devlet destekleri ve özel sermayenin sunduğu katkılarla hayata geçirildi. Birinci Sanayi Planı’nın özellikle Türkiye’nin tarım üreticilerini harekete geçirmesi, maddi olmayan sermaye alanında ülkeye kazandırdıkları neticesinde hükümet İkinci Sanayi Planı’nın hazırlanması için hemen kolları sıvadı. Ancak Avrupa’nın bir savaşın ortasında kalacağını doğru tahmin eden devlet adamları Türkiye’nin kaynaklarını milli savunma harcamalarına kaydırmak zorunda kaldı. Elinizdeki bu kitabın amacı özellikle İkinci Dünya Savaşı sonrası yıllarda Türkiye ekonomisinin hızlı toparlanmasını sağlayacak olan sanayi planlarının hazırlanışını ve uygulanmasını Sovyetler Birliği’nden alınan sekiz milyon dolarlık kredi ile beraber değerlendirmektir.
Künye
Kitabın Adı: |
Sanayi Planları ve Sovyet Kredisi |
Yazan: |
|
Dizi Adı: |
Tarih: 476 |
Yayın Yılı: |
2023 |
Sayfa: |
165 |
Ebat: |
13,5 x 21 cm. |
Kağıt: |
Enzo |
Kapak: |
Nedim Bali |
Cilt/Kapak: |
250 gr. Mat, Amerikan Bristol, 4 renk |
ISBN/Barkod: |
9786258472752 |
İÇİNDEKİLER
TABLOLAR .................................................................................................. 7
KISALTMALAR ........................................................................................ 11
ÖNSÖZ ........................................................................................................ 13
I. BÖLÜM
PİLAVIN DEĞİL PLANIN
GEREKLİ OLDUĞU YILLAR ........................... 19
A. Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı Üzerindeki Tartışmalar ............. 24
B. İkinci Beş Yıllık Sanayi Planı'nın Hazırlanması ve Gerçekleşememesi 49
C. Birinci ve İkinci Beş Yıllık Sanayi Planlarının
Karşılaştırılması ............................................................................... 101
II. BÖLÜM
BİRİNCİ BEŞ YILLIK SANAYİ PLANI VE
SOVYETLER BİRLİĞİ'NİN KATKILARI ............... 107
A. Büyük Buhran ve Türkiye Ekonomisinde Devletçiliğe
Giden Yol ........................................................................................... 109
B. İnönü Hükümeti Arayış İçerisinde ............................................... 114
C. Sovyet Uzmanlar Türkiye'ye Geliyor ........................................... 117
D. Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı Uygulanırken ............................. 123
E. Sümerbank ve Türkstroy Ortaklığında Kayseri ve
Nazilli Dokuma Fabrikalarının Kuruluşu ................................... 128
F. . Sekiz Milyon Dolarlık Kredinin Kullanımına Talip Olan
Diğer Kurumlar ................................................................................ 133
G. Kayseri ve Nazilli Fabrikalarının Maliyetleri ............................. 139
H. Kayseri ve Nazilli Fabrikaları Kurulduktan Sonra .................. 143
I. .. Sekiz Milyon Dolarlık Kredinin Geri Ödenmesi ........................ 145
SONUÇ ..................................................................................................... 147
KAYNAKÇA ........................................................................................... 149
DİZİN ........................................................................................................ 157
