1831 tarihinde II. Mahmut döneminde Osmanlı ülkesinde yaşayan Müslim ve gayrimüslim erkek nüfusu tespit için nüfus sayımı yapılmıştır. Bu sayım ile Müslüman nüfusun vergiye tabi ve askerlik hizmetini yürütecek olanları kayıt altına alınırken, gayrimüslimler arasında özellikle vergiye tabi olan nüfus kayıt altına alınmıştır. Böylelikle II. Mahmut döneminde kaldırılmış olan Yeniçeri Ocağı’nın yerine yeni bir ordu kurulması hedeflenmiş, askerliğe uygun olan nüfusun durumu da tespit edilmiş olacaktı.
Bu çalışmada kullanılan NFS.d.. 2911 numaralı defterimiz İzmir ve çevresi ile ilgili olup, Rum nüfusu temel almıştır. Defterimizde nüfus sayısı, nüfusun fiziksel özellikleri, yaş durumu, vergi durumu, isimleri ve meslekleri gibi bütün ayrıntılar yer almaktadır.
Üç bölümde ele aldığımız eserimizin birinci bölümünde mahalle, bahçe ve hanelerdeki nüfusu, ikinci bölümünde han ve dükkân gibi yerlerde yaşayanları ve üçüncü bölümde ise Urla, Bornova, Torbalı ve Cumaovası gibi yerleşim yerlerinde yaşayanları değerlendirdik.
Yerel tarih açısından önemli bir kaynak teşkil eden bu defterlerdeki bilgiler kullanılmak suretiyle çevrenin ve yaşayanların sosyal, kültürel ve ekonomik özellikleri hakkında önemli ölçüde bilgi sahibi olabilmekteyiz.
Künye
Kitabın Adı: |
1830-1831 Nüfus Sayımında İzmir Rumları |
Yazan: |
|
Dizi Adı: |
Tarih: 480 |
Yayın Yılı: |
2023 |
Sayfa: |
92 |
Ebat: |
13,5 x 21 cm. |
Kağıt: |
Enzo |
Kapak: |
Nedim Bali |
Cilt/Kapak: |
250 gr. Mat, Amerikan Bristol, 4 renk |
ISBN/Barkod: |
9786258472806 |
İÇİNDEKİLER
BELGE LİSTESİ ........................................................................................ 11
GİRİŞ ........................................................................................................... 13
A) . Osmanlı’da Nüfus Çalışmaları ve Nüfus Defterlerinin Önemi.. 15
I. BÖLÜM
İZMİR’İN MAHALLE VE BAHÇELERİNDE YAŞAYAN
RUMLAR
A) . Mahalle ve Bahçelerde Yaşayan Rum Reayanın Geldikleri
Yerler .................................................................................................. 17
B) . Mahalle ve Bahçelerde Yaşayan Rum Reayanın
Ad ve Yaşları ..................................................................................... 20
C) . Mahalle ve Bahçelerde Yaşayan Rum Reayanın
Fiziksel Özellikleri ........................................................................... 24
....... 1) Boy Özellikleri ................................................................................ 24
....... 2) Bıyık ve Sakal Özellikleri .............................................................. 25
D) . Mahalle ve Bahçelerde Yaşayan Rum Reayanın Meslekleri.... 26
E) . Mahalle ve Bahçelerde Yaşayan Rum Reayanın
Akrabalık İlişkisi............................................................................... 29
F) .. Mahalle ve Bahçelerde Yaşayan Rum Reayanın
Engellilik Durumları ....................................................................... 30
G) . Cizye Vergisi: Mahalle ve Bahçelerde Yaşayan Rum Reayanın
Vergi Durumu.................................................................................... 30
H) . İzmir’in Mahalle ve Bahçelerinde Yaşayan Rumların
İlk Sayfasının Çevirimi.................................................................... 35
II. BÖLÜM
İZMİR’İN HAN, DÜKKÂN VE BAHÇELERİNDE KALAN
RUMLAR
A. . Han, Dükkân ve Bahçelerde Kalan Rum Reayanın Geldikleri
Yerler................................................................................................... 41
B) . Han Dükkân ve Bahçelerde Kalan Rum Reayanın
Yerleştikleri Yerler........................................................................... 45
1) Hanlar .............................................................................................. 45
2) Meyhaneler ..................................................................................... 46
3) Mahalle/Sokak ................................................................................ 46
4) Bahçeler .......................................................................................... 47
5) Hane/Oda/Ev .................................................................................. 47
6) Dükkân ............................................................................................ 47
7) Pazar/Çarşı ...................................................................................... 48
8) Fırınlar ............................................................................................. 48
9) Hamamlar ....................................................................................... 48
10) Değirmen ........................................................................................ 48
11) Okul ................................................................................................. 48
12) Dini Yapı ........................................................................................ 49
C) . Han, Dükkân ve Bahçelerde Kalan Rum Reayanın
Ad ve Yaşları...................................................................................... 49
D) . Han, Dükkân ve Bahçelerde Kalan Rum Reayanın
Fiziksel Özellikleri............................................................................ 54
1) Boy Özellikleri ............................................................................... 54
2) Bıyık ve Sakal Özellikleri ............................................................. 54
E) . Han, Dükkân ve Bahçelerde Kalan Rum Reayanın Meslekleri 55
F) .. Han, Dükkân ve Bahçelerde Kalan Rum Reayanın
Akrabalık İlişkisi............................................................................... 59
G... Han, Dükkân ve Bahçelerde Kalan Rum Reayanın
Engellilik Durumları ....................................................................... 59
H).. Cizye Vergisi: Han, Dükkân ve Bahçelerde Kalan
Rum Reayanın Vergi Durumu....................................................... 59
I) ... İzmir’in Han Dükkân ve Bahçelerde Kalan Rumların
İlk Sayfasının Çevirimi.................................................................... 63
III. BÖLÜM
İZMİR MERKEZ DIŞINDA YER ALAN
RUMLAR
A).. Medine-i İzmir’de Mütemekkin Rum Taifesinden
Avrupa Tüccarı .............................................................................. 69
B).. Kaza-yı Urla Ez-Nevahi-i İzmir..................................................... 71
1) Nefs-i Kasaba-yı Urla’da Mütemekkin Rum Reayası ............... 71
2) Urla Kazasında Mütemekkin Bikar=Bekâr Rum Reayası .......... 71
3) Urla Kazasına Tabi Kızılca Karyesinde Mütemekkin
Rum Reayası ................................................................................... 71
4) Urla Kazasına Tabi Özbek Karyesinde Mütemekkin Hizmetkâr
Rum Reayası ................................................................................... 72
5) Urla Kazasına Tabi Güvendik Karyesinde Mütemekkin
Rum Reayası ................................................................................... 72
6) Urla Kazasına Tabi Denizli Karyesinde Mütemekkin
Rum Reayası Bikar-Bekâr ............................................................. 72
7) Urla Kazasına Tabi Gülbahçe Karyesinde Mütemekkin
Rum Reayası .................................................................................. 72
8) Urla Kazasına Tabi Reis Deresi Çiftliği Reayası ........................ 73
C) . Kaza-yı Ayasefid Ez-Nevahi-i İzmir.............................................. 73
1) Karye-i Yenikale Tabi Kaza-yı Ayasefid ..................................... 73
D).. Kaza-yı Birunabad Ez-Nevahi-i İzmir.......................................... 73
1) Nefs-i Kasaba-yı Birunabad Tabi Kaza-yı İzmir ...................... 73
2) Kasaba-yı Mezkûrda Mütemekkin Bikar=Bekâr Rum Reayası 74
3) Hacılar Karyesinde Mütemekkin Rum Reayası ........................ 74
4) Hamidli Karyesinde Mütemekkin Rum Reayası ....................... 74
5) Koğulca Karyesinde Mütemekkin Rum Reayası ve
Karye-i Mezkûrda Mütemekkin Bikar=Bekâr Rum Reayası ... 74
6) Pınarbaşı Karyesinde Mütemekkin Rum Reayası ..................... 74
7) Pınarbaşı’na Tabi Kavaklıdere Karyesinde Mütemekkin
Bikar=Bekâr Rum Reayası .......................................................... 75
8) Birunabad Nahiyesine Tabi Pınarbaşı Mülhakatından
Işıklar Karyesinde Mütemekkin Rum Reayası .......................... 75
9) Birunabad Nahiyesinde Menemen İskelesi Seki Karyesine Tabi
Hasan Çavuşlar İskelesi Civarında
Kâin Bahçelerde Mütemekkin Rum Reayası ............................. 75
10) Birunabad Nahiyesine Tabi Cebelli Karyesinde Mütemekkin
Rum Reayası ................................................................................. 76
11) Birunabad Nahiyesine Şemikler Karyesi Civarında
Tomas(o) İskelesinde Kâin Bahçelerde Mütemekkin
Rum Reayası ................................................................................. 76
12) Ilıca Civarında Donanmacı İskelesinde Kâin Bahçe ve
Çiftliklerde Mütemekkin Rum Reayası ..................................... 76
E) . Kaza-yı D(T)iryanda Ez-Nevahi-i İzmir....................................... 76
1) Karye-i Hortuna Tabi Kaza-yı D(T)iryanda ............................... 76
3) Doğancılar Karyesinde Mütemekkin Rum Reayası ................... 77
4) Kırıklar=Kırklar Karyesinde Mütemekkin Bikar=Bekâr
Rum Reayası .................................................................................. 77
5) Karacaağaç Karyesinde Mütemekkin Bikar=Bekâr
Rum Reayası .................................................................................... 77
6) Demirci Karyesinde Mütemekkin Rum Reayası ........................ 77
7) Yoğurtçu Karyesinde Mütemekkin Rum Reayası ...................... 78
8) Karakızlar Karyesinde Mütemekkin Rum Reayası .................... 78
9) D(T)iryanda Karyesinde Mütemekkin Rum Reayası ................. 78
10) D(T)iryanda Nahiyesine Tabi Seydi Karyesinde
Mütemekkin Rum Reayası ........................................................... 78
11) Karye-i Mezkure Mütemekkin Bikar=Bekâr
Rum Reayası .................................................................................. 79
12) Seydi Köy Civarında Çoban Kara Kostaoğlu Ağılında
Mütemekkin Çoban Bikar=Bekârı ................................................ 79
13) Seydi Köy Civarında Çoban Kara İstato Ağılında
Mütemekkin Çoban Bikar=Bekâr ................................................. 79
14) Seydi Köy Civarında Bucalı Deli Miço Ağılında
Mütemekkin Çoban ....................................................................... 79
15) Seydi Köy Civarında Memiko Ağılında Mütemekkin
Bikar=Bekâr Çoban ...................................................................... 80
16) Seydi Köy Karyesi Civarında Kayas Nam Mahalde Vaki
Kestelli oğlu Çiftliğinde Mütemekkin Çoban ............................ 80
17) Seydi Köy Karyesi Civarında … oğlu Çiftliğinde Mütemekkin
Bikar=Bekâr Rum Reayası ............................................................ 80
18) D(T)iryanda Nahiyesine Tabi Buca Karyesinde Mütemekkin
Rum Reayası .................................................................................. 80
19) Karye-i Mezkurede Mütemekkin Bikar=Bekâr Rum Reayası .. 81
20) D(T)iryanda Nahiyesinde Buca Karyesi Civarında
Dergâh-ı Ali Kapucubaşlarından Giridi Süleyman Ağa’nın
Sarnıç Çiftliğinde Mütemekkin Rum Reayası ............................ 81
F) .. Kaza-yı Cumaabad Ez-Nevahi-i İzmir ......................................... 81
1) Karye-i Çile Tabi Kaza-yı Cumaabad ......................................... 81
2) Karye-i Mezkûr Civarında Çeşmeli Ahmed Efendi Çiftliğinde
Mütemekkin Reaya ....................................................................... 81
3) Karye-i Mezkûrda Mütemekkin Bikar=Bekâr Rum Reaya ....... 82
4) Bulgurca Çiftliğinde Mütemekkin Rum Reaya .......................... 82
5) Karacadağ Karyesinde Mütemekkin Reaya ................................ 82
6) Küçük Gümürdeli Karyesinde Mütemekkin Rum Reaya .......... 82
G).. İzmir Merkez Dışında Yer Alan Rumların Cizye Miktarları .. 84
H) . Cizye Genel Miktarı......................................................................... 85
SONUÇ ........................................................................................................ 87
KAYNAKÇA .............................................................................................. 89
DİZİN .......................................................................................................... 91
