On dokuzuncu yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun askeri, siyasi ve ekonomik olarak güç kaybetmeye başlaması merkezi idarenin zayıflamasına yol açmış böylece merkez-taşra ilişkileri çerçevesinde yeni aktörler ön plana çıkmaya başlamıştır. On dokuzuncu yüzyıl Osmanlı Bulgaristanı’nda bu aktörler çorbacı adı verilen elitler olmuştur. Osmanlı idaresiyle aynı çıkarlar doğrultusunda hareket eden çorbacılar, dünya iktisadi gelişmelerine de bağlı olarak önce yerel, ardından uluslararası ölçekte tacirlere dönüşmüşlerdir. Modern Bulgaristan’ın kurulmasında da önemli olan tüccar aileleri, yerel uygulamalar ve finansal kurumlar bu çalışmada detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Filik-i Eterya’nın Bulgar sponsoru Hacı Hirsto Raçkov’un hesap defterlerinin incelenerek ağ analizi yapılmış ve tarih biliminin veri bilimleriyle ortak çalışabileceğinin bir örneği sunulmuştur.
Künye
Kitabın Adı: |
Osmanlı İmparatorluğu’nda Bulgar Burjuvazisinin Doğuşu ve Ticaret Ağları |
Yazan: |
|
Dizi Adı: |
Tarih: 482 |
Yayın Yılı: |
2024 |
Sayfa: |
395 |
Ebat: |
13,5 x 21 cm. |
Kağıt: |
Enzo |
Kapak: |
Nedim Bali |
Cilt/Kapak: |
250 gr. Mat, Amerikan Bristol, 4 renk |
ISBN/Barkod: |
9786258472813 |
İÇİNDEKİLER
EKLER ........................................................................................................................................... 7
TABLOLAR ................................................................................................................................... 9
GÖRSELLER ............................................................................................................................... 11
ŞEKİLLER VE GRAFİKLER ........................................................................................................... 13
KISALTMALAR ........................................................................................................................... 15
ÖNSÖZ ....................................................................................................................................... 19
GİRİŞ .......................................................................................................................................... 23
BİRİNCİ BÖLÜM
ON DOKUZUNCU YÜZYIL BULGARİSTANI’NDA
SİYASİ VE SOSYO-EKONOMİK HAYAT:
ARACILARIN ORTAYA ÇIKTIĞI KOŞULLAR.................................. 29
A.. Siyasi Bunalım ve Meşruiyet Krizi, Osmanlı Taşrasında Ayan Dönemi ..................... 30
B. . Dört Bir Yandan Kuşatılan Bölge: Balkan Ekonomilerinin
Dünya Piyasalarına Eklemlenmesi.................................................................................. 34
1. . Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun Bulgaristan Topraklarındaki
İktisadi Faaliyetleri...................................................................................................... 46
2. . Rusya'nın Karadeniz ve Bulgaristan'a İlgisi............................................................... 50
3. . İngiltere'nin Balkan Ticaretine El Atması................................................................... 53
4. . On Dokuzuncu Yüzyılda İtalya ve Fransa'nın Balkan Ticareti.................................. 55
İKİNCİ BÖLÜM
ARACI BİR KURUM OLARAK "ÇORBACILAR"............................... 61
A.. Çorbacıların Siyasi Statüleri ve Osmanlı Bürokrasisiyle İlişkileri................................ 71
B. . Çorbacıların İktisadi ve Mali Alanda Üstlendikleri Roller............................................ 80
1... İltizam Sistemi ve Çorbacılar....................................................................................... 83
2. . Elitler ve Ticaret......................................................................................................... 115
3. . Çorbacılıktan Fabrikatörlüğe: Bulgaristan'da İlk Fabrikalar................................. 130
4. . Bulgar Tarih Yazımında Çorbacılar: Hain mi Kahraman mı?
Osmanlı Bulgaristanı'nda Milli Uyanış ve Çorbacılar............................................. 141
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ARACI KURUMLARDAN BURJUVAZİYE EVRİM:
YEREL AİLELERİN TİCARİ VE FİNANSAL FAALİYETLERİ..................... 157
A. Gümüşgerdan Ailesi......................................................................................................... 158
B. . Chalıkov (Çalıkoğlu) Ailesi.............................................................................................. 168
C. . Chomakov (Çomakoğlu) Ailesi...................................................................................... 177
D. . Puliev ve Georgiev Aileleri............................................................................................. 193
E. . Çorbacıdan Burjuvazi Yaratmak; Siviştovlu Nikola Tezvetoğlu,
Hacı Mincho..................................................................................................................... 205
.... Hacı Tsachev (Mincooglu) ve Radoslav Ailesi ............................................................. 205
1. Nikola Tezvetoğlu........................................................................................................ 206
2. Hacı Mincho Hacı Tsachev (Hacı Minçoğlu)............................................................. 209
3. Radoslav Ailesi............................................................................................................. 213
F. Arié Ailesi........................................................................................................................... 216
G. . Merkezden Çevreyi Yönetmek: Hristo Tapçilestov.................................................... 220
H. İstanbul'daki Bulgarların Ticari ve Sosyal Yaşamı........................................................ 227
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
OSMANLI TAŞRASINDA BİR BULGAR GİRİŞİMCİNİN ANATOMİSİ:
HRİSTO RAÇKOV.................................................... 231
A. . Hristo Raçkov'un İktisadi Bağlantılarının "Sosyal Ağ Analizi" Yöntemi ile
Değerlendirilmesi............................................................................................................ 232
1. . Verilerin Toplanması ve Tasnif Edilmesi.................................................................. 232
2... Veri Analiz Yönteminin Belirlenmesi: Sosyal Ağ Analizi......................................... 235
3. . Hristo Raçkov'un Verilerinin Sosyal Ağ Analizi Yöntemiyle İncelenmesi.............. 244
B. Hristo Raçkov'un Defterinde Tespit Edilebilen Verilerin Analizi................................ 270
1. . Para Girişlerinin Analizi............................................................................................. 273
2. Para Çıkışlarının Analizi............................................................................................... 288
C. . Hristo Raçkov'un "Zenginliği" Üzerine Bir Değerlendirme........................................ 305
SONUÇ ..................................................................................................................................... 313
EKLER ....................................................................................................................................... 319
KAYNAKÇA .............................................................................................................................. 361
DİZİN ........................................................................................................................................ 379
