Anıl Bıçak’ın yüksek lisans tezinin gözden geçirilmiş hali olan bu kitap, bir yüksek lisans tezinin sınırlarını da aşarak akademik camiaya önemli katkı sağlayan bir çalışmaya dönüştü. Ayrıntılı ve mikro tarih çalışması boyutundaki bu kitap ağırlıklı olarak siyasi yasakların kaldırılması ve 1987 Halk Oylamasını konu alsa da 12 Eylül öncesinden başlayarak oluşan siyasal ortamı, askeri darbe dönemini, siyasi yasakları ve güdümlü/kısmi demokrasi deneyimini ve yasaklı politikacıların siyasi yasakları delme çabalarını ve mücadelelerini en ince ayrıntılarıyla ve görseller eşliğinde anlatıyor. Zengin bir basın taraması ve sözlü tarih görüşmelerine de dayanarak zengin bir kaynakça ile yazılan bu kitap için öğrencim Anıl Bıçak’ı tebrik ediyorum. Kendine özgü bir dili, kılı kırk yarma çabası ve zengin dipnotlarıyla okunmayı fazlasıyla hak ediyor.
Prof. Dr. Hakkı Uyar
Künye
Kitabın Adı: |
12 Eylül Sonrasında Siyasi Yasaklar Süreci ve 1987 Halk Oylaması |
Yazan: |
|
Dizi Adı: |
Tarih: 454 |
Yayın Yılı: |
2022 |
Sayfa: |
564 |
Ebat: |
13,5 x 21 cm. |
Kağıt: |
Enzo 70 gr. |
Kapak: |
Cevdet Mehmet Kösemen |
Cilt/Kapak: |
250 gr. Mat, Amerikan Bristol, 4 renk |
ISBN/Barkod: |
978-625-8472-35-6 |
İÇİNDEKİLER
KISALTMALAR ................................................................................................................. 9
ÖNSÖZ ................................................................................................................................... 13
GİRİŞ ...................................................................................................................................... 17
BİRİNCİ BÖLÜM
ASKERİ REJİMDE SİYASİ DÜZENİN
YENİDEN TESİSİ VE SİYASİ YASAKLAR
(1980-1983)
1.1. Bir Dönüm Noktası: 12 Eylül 1980 ............................................................. 23
1.2. Askeri Rejimin Partiler ve Liderler Üzerindeki Tasarrufları ... 30
1.3. Siyasetin Geleceğini 12 Eylül Öncesinin Nüfuzlu Siyasilerinden
Arındırma Tedbiri:
Anayasanın Geçici 4. Maddesi ....................................................................... 53
1.4. Askeri Rejimden "Gölgeli" Demokrasiye:
Yeni Partilerin Kurulması ve 1983 Seçimleri ....................................... 65
1.5. İlave Bir Siyasi Yasak: 2969 Sayılı Kanun ............................................. 85
İKİNCİ BÖLÜM
İKTİDAR VE MUHALEFETE BAKIŞ
(1983-1985)
2.1. ANAP Hükümeti ve İlk Uygulamalar ....................................................... 89
2.2. ANAP'ın İktidarını Pekiştirmesi ve Meclis Dışı Muhalefetin
Güçlenmesi: 1984 Yerel Seçimleri ............................................................... 92
2.3. ANAP'a Bakış: Dört Eğilim ve ANAP'lılık ............................................ 97
2.4. Muhalefete Bakış ve Siyasi Yasakların Alametifarikası:
"Doğal Başkan"-"Emanetçi Başkan" İkiliği ..................................... 102
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YASAKLI LİDERLERİN FAALİYETLERİ VE
TEORİ-PRATİK ÇELİŞKİSİ ...................................... 123
3.1. Başroldeki Yasaklı Liderlere Bir Bakış:
"Bir Bilen" ve "Bir Bölen" ........................................................................... 125
3.2. Siyasi Yasaklara Dair İlk Gelişmeler:
Çok Taraflı Bir Çekişme ................................................................................ 133
3.3. Cumhurbaşkanı Evren'in Çıkışı ve Tepkiler ..................................... 156
3.4. Yasakların Meclis'teki İlk Yansımaları ve
Anap İçerisinden Çıkan "Aykırı" Bir Ses ......................................... 164
3.5. Yasaklı Liderlerin Faaliyetleri, Yasakların Tartışılması ve
Bazı Değişiklikler ................................................................................................ 169
3.5.1. Yasaklı Liderlerin Faaliyetleri ve Siyasetin Gündemine
Girmeleri ..................................................................................................... 170
3.5.2. İşlemeyen Kanunun Revizyonu: 2969 Sayılı Kanunda
Değişiklikler ............................................................................................... 181
3.5.3. Demirel'in Yurt Gezileri ile Ecevit'in DSP Kürsüsüne
Çıkması ve Etkileri ................................................................................. 187
3.5.4. DYP'nin Meclise Girmesi ve Ara Seçim Sonrasına Bırakılan
"Yasaklar" Planı ...................................................................................... 204
3.6. Siyasi Yasakların Fiilen Kalkması ve Geleceğe Dair
Bir Prova: 1986 Ara Seçimleri .................................................................... 209
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
SİYASİ YASAKLARIN KALDIRILMASINDAKİ
"PAZARLIK" SÜRECİ ............................................ 235
4.1. Cumhurbaşkanı Evren'deki Değişim,
Halk Oylaması Formülü ve İktidarın Planı ........................................ 236
4.2. Ara Seçim Sonrasına Bırakılan İş Birliği Devrede:
SHP ve DYP'nin Yasakları Kaldırma Hamlesi ................................ 250
4.3. Siyasi Yasakların Kaldırılması Pazarlığında 1. Evre:
Özal'ın İlk Önerisi ve Tepkiler ................................................................... 255
4.4. Siyasi Yasakların Kaldırılması Pazarlığında 2. Evre:
ANAP Teklifinin İmzaya Açılması ve Son Görüşmeler .............. 275
4.5. "Pazarlığın" Nihayete Ermesi ve Teklifin
Mecliste Kanunlaşması .................................................................................... 293
BEŞİNCİ BÖLÜM
YASAKLI SİYASİLERİN KADERİ HALKIN ELİNDE:
1987 HALK OYLAMASI
5.1. Muhalefetten Bir Hamle:
Halk Oylaması Anayasa Mahkemesinde .............................................. 307
5.2. Halk Oylamasında Kapsam Sorunu:
MHP ve MSP'lilerin Durumu ve Halihazırdaki Davaların
Akıbeti ...................................................................................................................... 315
5.3. "Hayır" Propagandası: Eski-Yeni Ayrımı ve
Anarşi Korkutmacası ....................................................................................... 324
5.4. "Evet" Propagandası: Demokrasi ve Adalet Vurgusundan
İktidar Savaşımına ............................................................................................. 364
5.4.1. Demirel ve DYP ....................................................................................... 365
5.4.2. Ecevit ve DSP ............................................................................................ 395
5.4.3. İnönü ve SHP ............................................................................................. 408
5.4.4. Erbakan ve Türkeş .................................................................................. 425
5.4.5. TRT Handikabından Basın Avantajına ......................................... 433
5.5. Halk Oylamasında Cumhurbaşkanı Evren'in Pozisyonu ve
Tarafların 12 Eylül Tartışmasını Rafa Kaldırması:
Sessiz Mutabakat mı Şartların Getirdikleri mi? ............................ 440
5.6. Halk Oylaması Öncesi Artan Tansiyon ve Son Gelişmeler ...... 447
5.7. 6 Eylül 1987 Halk Oylaması ve Sonuçları: Kazanan Kim? ..... 459
5.7.1. Tarafların Sonuçlara Tepkileri ........................................................ 475
5.8. Halk Oylamasının Getirdiği Normalleşme:
Yasaklı Liderlikten Genel Başkanlığa ................................................... 491
5.9. Siyasi Yasaklar Sonrası İlk Sınav: 1987 Erken Genel Seçimleri 504
SONUÇ ................................................................................................................................ 525
KAYNAKÇA ................................................................................................................... 535
DİZİN .................................................................................................................................. 551
